Motto:
"Scientiae radices amarae sunt, fructus dulces…" – Arystoteles
(Korzenie nauki są gorzkie, ale owoce słodkie…)

Nie jest łatwo na kilku stronach przedstawić losy szkoły, która niedawno obchodziła 75-lecie istnienia. Przez kilkadziesiąt lat jej historię tworzyło tysiące osób – uczniów, nauczycieli, pracowników administracji i obsługi. Rodzina kopernikańska mogłaby już utworzyć małe miasteczko. Historia liceum nadal tworzy się na naszych oczach, sięgnijmy jednak do początków…

Powojenne określenie Ziemie Odzyskane, podobnie jak hasło o powrocie ziem północnych i zachodnich do macierzy, nawiązywało do polskiej przeszłości obszarów, akcentując prawo do posiadania tych terenów. Historia naszych rodzin to temat niezwykle ciekawy. Przybyliśmy tu bowiem z różnych miejsc, nasi dziadkowie na Ziemie Odzyskane wyruszyli za tzw. chlebem. Kiedy nad ujściem Parsęty do Bałtyku zaistniała Polska, rozpoczęła się także nowa odsłona historii poniemieckiego budynku, wkrótce okrzykniętego czerwonym ogólniakiem. Na załączonym zdjęciu widać gmach szkoły, który do 1948 roku był zajęty przez wojska radzieckie.

Wspominając pionierów odpowiedzialnych za tworzenie szkolnictwa na naszym terenie, należy wyróżnić Jana Gosiewskiego - w czasie II wojny światowej więźnia obozu koncentracyjnego, następnie pierwszego dyrektora placówki, który początkowo był zmuszony wybrać na tymczasową siedzibę Gostyń Pomorski, czyli dzisiejsze Gościno.

Organizowanie szkoły rozpoczęło się już w lipcu 1945 r., zaś nauka ruszyła pod koniec września. W roku szkolnym 1946/1947 ówczesna placówka oświatowa funkcjonowała jako Gimnazjum, a w Szkołę Ogólnokształcącą została przekształcona w 1948 r. i przyjęła nazwę Liceum. Początkowo nie istniały programy nauczania, a co tydzień odbywały się zebrania kadry pedagogicznej, na których ustalano zakres materiału, nad którym pracowano.

Pierwsza matura odbyła się w 1950 roku – z liczby 13 abiturientów świadectwo dojrzałości otrzymało 11 osób. Zamknął się wtedy trud zarówno uczniów, jak i pionierów – nauczycieli. Nowa inteligencja zaczęła podejmować pracę na różnych odcinkach odbudowującego się Kołobrzegu. Pierwsi maturzyści w piastowskim grodzie utwierdzili polskość odzyskanych ziem.

W latach 1950-1952 funkcję dyrektora pełnił Jan Trybulski, później aż do 1969 - Tadeusz Pozorski. Od samego istnienia placówki dyrekcja borykała się z brakiem nauczycieli do niektórych przedmiotów, znikomą ilością pomocy naukowych, problemami wynikającymi z konieczności przeprowadzania remontów i utrzymania budynku. W 1952 r. Rada Pedagogiczna liczyła tylko 7 osób, w 1955 uczyło już 22 nauczycieli.

W miarę upływu czasu uczniowie mieli coraz więcej możliwości rozwoju swoich zainteresowań – działały zespoły taneczne i recytatorskie, sekcje sportowe, zaczynały odbywać się wycieczki zagraniczne (np. na Węgry). Społeczność szkolna coraz aktywniej współtworzyła życie miasta – uczestnictwo w pochodach i manifestacjach miało wprawdzie charakter ideologiczny, ale przyczyniało się często do integracji lokalnej społeczności. Młodzież pomagała w odgruzowywaniu miasta, wykopkach, udzielała się w organizacjach takich jak ZHP, ZMP,PCK, TPPR.

W 1961 r. w budynku LO została utworzona także nowa szkoła – Państwowe Liceum Pielęgniarstwa, w 1966 r. przeniosła się ona do własnej siedziby, ale w jej miejsce weszło Technikum Rybołówstwa Morskiego (do 1966 r.). Przez wiele lat budynek mieścił trzy szkoły: Liceum Ogólnokształcące, Liceum Wieczorowe dla dorosłych, Szkołę Podstawową nr 5 (później Gimnazjum nr 2).

Dyrektor Tadeusz Pozorski systematycznie dbał o to, by rozwijały się pracownie przedmiotowe. Kiedy w 1969 r. stery zostały przejęte przez Stanisława Krawca, szkoła miała już ugruntowaną pozycję w województwie. Obchody wyjątkowego jubileuszu – 25-lecia szkoły - zostały połączone z nadaniem placówce patrona – Mikołaja Kopernika. Sięgnięcie po światowej sławy uczonego to dowód na drogę wskazywaną uczniom – renesansowy naukowiec i humanista miał od tej pory wyznaczać ścieżki, którymi powinni podążać nauczyciele, uczniowie a potem już absolwenci. Sztandar został ufundowany przez zakład opiekuńczy – Piotrowicką Fabrykę Maszyn Górniczych w Katowicach.

W latach 60. i 70. głównym czynnikiem wychowawczym były prace społeczno - użytkowe. Każdy uczeń musiał przepracować określoną liczbę godzin na rzecz szkoły lub środowiska. Młodzież brała udział we wszystkich czynach społecznych organizowanych przez miasto i komendę hufca ZHP. W roku 1974 wprowadzono czterodniową przerwę jesienną na prace społeczne wykorzystywaną na akcję wykopkową jeszcze w latach 80.

Kolejnym chwalebnym momentem w historii stał się październik 1970 r. – swoją działalność rozpoczął Klub Astronomiczny „Saturn” (pomysłodawcą i opiekunem był dr Stefan Kuna). Od 1984 r. szkoła może poszczycić się unikatową w skali regionu budowlą – kopułą obserwatorium astronomicznego - od tego czasu dumnie dopełnia ona szlachetny wizerunek kołobrzeskiego Kopernika.

Lata 70. to okres intensywnego rozwoju, a co za tym idzie - sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych oraz spektakularne osiągnięcia sportowe. Nauczyciele wf-u – Genowefa i Stanisław Krawcowie, Michał Barta, Jerzy Grzegorzewski i inni w krótkim czasie uczynili z Kopernika szkołę mistrzów sportu (ta dobra passa trwa do dziś).

Początek lat 80. to okres niezwykle nerwowy. Zarówno nauczyciele, jak i uczniowie żywo reagują na napiętą sytuację w kraju. Nie jest łatwo nauczać w obliczu poczucia inwigilacji, młodzież angażuje się w działalność Solidarności, protestuje przeciw nagonce na niektórych nauczycieli (np. odmawiając udziału w studniówce na znak protestu przeciwko zawieszeniu wychowawcy). Kiedy nadchodzi 13 grudnia 1981 szkoła na moment zamiera, wszyscy czekają z niecierpliwością na czasy, kiedy zakończą się represyjne działania systemu komunistycznego wobec społeczeństwa. Młodzież Kopernika staje się bardzo wyrazista na tle lokalnej społeczności – kontestowanie rzeczywistości odbywa się także poprzez mocne zanurzenie w świecie kultury, zainteresowanie tekstami opozycyjnych twórców oraz promowanie rocka – muzyki kojarzonej z wolnością. Rockowa, buntownicza reakcja na wprowadzenie stanu wojennego i jego następstwa, metaforyczne obrazy politycznej rzeczywistości współgrają z wizerunkiem uczniów Kopernika. To młodzież autentyczna i ambitna wyrażająca się często także poprzez awangardowy wygląd - skórzane kurtki, glany, długie włosy u mężczyzn.

Mimo napięć zarówno lokalnych, jak i ogólnokrajowych Kopernik stale się rozwija. Większość absolwentów podejmuje studia wyższe, a kończąc je, zajmuje wysokie stanowiska w mieście, województwie i kraju. Rada Pedagogiczna, która liczyła w 1969 r. 22 nauczycieli, rozrosła się do 45 w 1980 r. – to dowód na popularność liceum w rejonie. W 1981 r. zmienia się dyrekcja szkoły – dyrektorem zostaje dr Stefan Kuna, zastępcami mgr Roman Kujaczyński i mgr Bogdan Błaszczyk.

We wrześniu 1988/89 r. obok 433 uczniów liceum młodzieżowego, naukę rozpoczęło 247 słuchaczy liceum dla dorosłych. W miarę upływu lat bardzo wielu zaocznych absolwentów ocenia naukę i pobyt w szkole jako niezwykły czas w ich życiu, ważny dla osobistego rozwoju i często do zdobywania awansu w pracy. Z kolei lata 90. to początek intensywnej współpracy międzynarodowej, co nadaje liceum nowy kierunek kształcenia – w związku z pragnieniem przygotowania młodzieży do życia na terenie Unii Europejskiej. W 1992 r. po raz pierwszy abiturienci mogą zdawać pisemny egzamin dojrzałości z języka obcego. Ambicją zdolnej młodzieży i nauczycieli staje się udział w olimpiadach przedmiotowych – uczniowie bardzo często osiągają spektakularne sukcesy, zdobywają indeksy na studia.

W roku szkolnym 1995/96 odbyła się ostatnia studniówka w szkole. W następnych latach studniówki będą odbywać się w ośrodkach sanatoryjnych i hotelowych oraz hali Milenium. W lutym 1997 roku Święto Szkoły zostaje zorganizowane w nowej formie. Towarzyszy mu konkurs na najlepszy referat z astronomii, zawody sportowe i dwa konkursy – plastyczny – o tematyce astronomicznej i filozoficznej oraz literacki – Wzorem Kopernika odkrywamy światy.

1 września 1997 r. rok szkolny inauguruje nowa dyrektor – mgr Alicja Grzymkowska, jej zastępcą zostaje mgr Irena Nowakowska. Startuje nowy konkurs dla kandydatów do liceum „Poliglota” – nauczyciele języków obcych chcą wyłonić talenty językowe. Debiutuje szkolny teatr „Dies”, odbywają się wieczorki poetyckie, apele okolicznościowe, akcje ekologiczne oraz festyny na rzecz szkoły. Młodzież często jeździ na wycieczki, uczestniczy w spotkaniach z parlamentarzystami, wymianach międzynarodowych.

Półrocze roku szkolnego 1998/1999 przynosi zmianę dyrekcji – stery obejmuje mgr Józef Skorupiński (będzie pełnił tę funkcję aż do 2021 r.!), wicedyrektorkami zostają mgr Grażyna Wawrzyniak i mgr Urszula Dżega-Matuszczak (w 2006 r. zastąpiona przez dr Elżbietę Kazimierską). Wkrótce odbywa się pierwszy lekkoatletyczny Memoriał im. Michała Barty – społeczność szkolna nie pozwala zapomnieć o znakomitym oszczepniku, trenerze i pedagogu, który zmarł nagle w 1996 r. (od 1999 r. memoriał będzie odbywał się regularnie).

W 2000 r. do Kopernika zjeżdża młodzież ze wszystkich krajów nadbałtyckich w ramach międzynarodowych spotkań Baltic Week. Odbywają się też huczne obchody 55-lecia istnienia szkoły, w tym V Zjazd Absolwentów, zostaje wydana kolejna księga pamiątkowa (pierwsza ukazała się w 1985 r. z okazji 40-lecia). Drugi rok trzeciego tysiąclecia rozpoczyna się oryginalnie – bez klas pierwszych. W wyniku reformy oświatowej przyszli licealiści we wrześniu trafiają dopiero do trzecich klas gimnazjum. Nauczyciele dokształcają się na nowych kursach dla przyszłych egzaminatorów maturalnych. Szkoła cały czas zmienia swe oblicze – wymieniane są okna w auli i kolejnych salach, pojawia się nowa pracownia komputerowa. Mimo wielu problemów finansowych widać, że liceum powoli wkracza w XXI wiek. Czas płynie bardzo dynamicznie odmierzany kolejnymi lekcjami oraz różnymi uroczystościami np. z okazji Dni Teatru, Święta KEN, Niepodległości, Święta Szkoły. Rozrasta się lista olimpijczyków, a sportowcy z Kopernika trenowani przez Franciszka Bartę, Zdzisława Gizę i Mirosława Szybowskiego w 2005 r. uzyskują pierwszą lokatę w sportowym współzawodnictwie szkół ponadgimnazjalnych województwa zachodniopomorskiego (od tamtej pory stale utrzymują się w czołówkach zestawień (wbrew obiegowym opiniom, że łatwiej wygrać niż obronić pozycję lidera).

Młodzież często jeździ na wycieczki, uczestniczy w spotkaniach z parlamentarzystami, wymianach międzynarodowych. Uczniów nie trzeba przekonywać, że „podróże kształcą” – chętnie wyjeżdżają m.in. do Szwecji, Niemiec, Izraela, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Irlandii a następnie goszczą rówieśników z innych państw w swoich domach. Intensywną współpracę międzynarodową koordynuje głównie Marek Kieś, a także inni nauczyciele języków obcych: Elżbieta Kazimierska, Beata Kieś, Jerzy Lipski, Artur Dzierkowski.

Analizując ostatnie kilkanaście lat historii liceum, należy wspomnieć o wielu imprezach kulturalnych, literackich, sesjach popularnonaukowych organizowanych w Koperniku. Nauczyciele doceniają przywilej pracy ze zdolnymi i kreatywnymi uczniami, którzy chętnie współtworzą życie kulturalne szkoły i miasta. Od 2011 regularnie odbywają się sesje dziennikarskie, które z roku na rok są organizowane z coraz większym rozmachem – biorą w nich udział dziennikarze znani z pierwszych stron gazet i czołowych programów informacyjnych w kraju. Młodzi humaniści przygotowują się do wykonywania trudnego zawodu dziennikarza. Tradycją szkoły stają się także Dni Kultury Języka Polskiego, corocznie pojawiają się na nich znamienici goście – m.in. Halina i Tadeusz Zgółkowie - członkowie Rady Języka Polskiego. Uczniowie chętnie biorą udział w imprezach promujących czytelnictwo, sesjach historycznych, zachwycają także swoją kreatywnością podczas otrzęsin i innych szkolnych imprez.

Od IX 2018 szkoła staje przed nowym wyzwaniem – od tej pory będzie I Liceum Ogólnokształcącym z Oddziałami Dwujęzycznymi (od 2021 r. Liceum Ogólnokształcącym Dwujęzycznym). Główną ideą dwujęzyczności w polskiej edukacji jest poszerzanie horyzontów młodych ludzi. Po zmianach ustrojowych i dołączeniu Polski do Unii Europejskiej, europejskie i światowe uczelnie są coraz częściej wybierane przez polskich maturzystów. Nauka w obecnym Koperniku - liceum dwujęzycznym - umożliwia zdobycie wiedzy ogólnej ale przygotowuje także do rozpoczęcia specjalistycznych studiów za granicą. Biegła znajomość języka obcego jest często niezbędna na rynku pracy, umożliwia swobodne korzystanie z publikacji naukowych w j. angielskim, zwiększa tym samym konkurencyjność polskiej młodzieży na arenie międzynarodowej. Współcześnie dowodem na znaczenie Kopernika jest stała obecność na ogólnopolskich listach rankingu „Perspektyw” – liceum regularnie zajmuje wysokie miejsce w zestawieniach, co wynika z bardzo dobrych wyników matur oraz sukcesów w olimpiadach przedmiotowych.

Początek roku szkolnego 2021/2022 przynosi spore zmiany – mgr Józef Skorupiński przechodzi na zasłużoną emeryturę, zaś nowym dyrektorem zostaje mgr Artur Dzierkowski (pełniący funkcję wicedyrektora do spraw dydaktycznych od 2013 r.), który na stanowiska wicedyrektorek powołuje mgr Beatę Kolbusz i mgr Zdzisławę Nowikowską. Rozpoczyna się nowy rozdział w historii najstarszej szkoły średniej regionu kołobrzeskiego.

Działalność i sukcesy całej kopernikańskiej rodziny przez ostatnie 76 lat na stale zapisały na kartach historii naszego regionu. Podsumowując, pozostaje powiedzieć tylko jedno - zapraszamy do Kopernika!

Opracowała: Aneta Rasztubowicz (bazując na materiałach zebranych w szkolnych kronikach oraz okolicznościowych księgach wydawanych z okazji jubileuszy Kopernika – przydatne okazały się zwłaszcza artykuły autorstwa nauczycieli Kopernika: Beaty Kowalczyk i Marka Mućka)